چند روز پیش در حاشیه یک نشست کاری با اعضای شاخه ای از یک شرکت انگلیسی صحبت میکردم که ناگهان آن آقا برگشت و گفت می دانی چرا بنزین در ایران ارزان است؟ خب پاسخ من این بود که این بعلت عدم توانایی دولت در واقعی سازی قیمت بنزین بعلت مقاومت های مردمی و نیز هزینه هایی است که به لحاظ سیاسی این تصمیم می تواند داشته باشد، است. همچنین گفتم که حماقت های تصمیم گیران در اقتصاد ایران این وضعیت را بوجود آورده است.
ایشان با زیرکی به ما فهماند که حماقت مسئولان امر جمله بیمعنایی است! و آنچه باید در این میان تحلیل شود، دقیقا همین رفتار سیاستمداران است. سپس اطلاعات خوب و همچنین تحلیل جالبی ارایه داد که به نظرم در عین سادگی بسیار راهگشاست. ضمنا عرض کنم که ایشان نماینده یک هولدینگ بزرگ صنعتی بود که در زمینه نفت وگاز هم فعالیت می کند.
ایشان گفت که اولا بنزینی که در ایران در جایگاه ها فروخته می شود، بنزین نیست، بلکه چیزی شبیه بنزن است. بطوری که این نوع از فرآورده نفتی هنوز چند مرحله دیگر نیاز است رویش کار شود تا به بنزین تبدیل شود. ایشان مدعی بود که قیمت این فرآورده در دنیا چیزی حدود نصف قیمت بنزین است!! و باعث خرابی موتور و همچنین خوردگی باک و … نیز می شود.
در آخر ایشان گفت که ارزان بودن قیمت بنزین در ایران به دلیل اینست که یک عده این وسط، می توانند این بنزن را به اسم بنزین به ملت غالب کنند و این وسط هم پورسانت و همچنین تفاوت قیمت بنزین و بنزن گیر این عده می آید. به همین سادگی؛ به همین خوشمزگی!
خلاصه کلام اینکه ارزانی قیمت بنزین در ایران به دلیل اینست که عده ای از تصمیم سازان در این حجم عظیم از رانت شریک اند!! بنابراین نمی خواهند تا بنزین به قیمت واقعی عرضه شود. گروه های فشار بنزین یا همان بنزن را هم به گروه های فشار اضافه کنید.
این نفت با اقتصاد ما چه کرده است؟!
کاتالاکسی 
آره احتماً ما داریم نفت استفاده می کنیم خبر نداریم:))
در مورد بی کیفیت بودن بنزین ایران هیچ شکی وجود ندارد، چه از لحاظ پایین بودن عدد کتان و چه از لحاظ حضور ناخالصی های فراوان در آن. با این حال به شما اطمینان می دهم که بنزین کوچکترین شباهتی با بنزن چه از نظر ساختار شیمیایی و چه از نظر خواص فیزیکی ندارد و این ادعا کاملا بی اساس است. «بنزن » در گروه ترکیبات حلقوی و آروماتیک است ، حال آنکه «بنزین » در دسته هیدروکربن های زنجیری است که گاهی به آن نام «اکتان نرمال » میدهند که البته نام صحیحی نیست.
لطفا این مطلب را به گوش آن بزرگوار فرزانه ، آن شیمیدان علامه نیز برسانید.
با تشکر
—————————
صادق: مرسی دوست عزیز؛ من از شیمی هیچ نمی دانم. بهرحال چیزی بود که آن بنده خدا می گفت.ولی شما هم تصدیق می کنید که بخش اول سخنش یعنی پایین بودن کیفیت بنزین درست است. و فکر می کنم همین امر برای نتیجه گیری من کفایت می کند. بهرحال خیلی متشکرم بابت این روشنگری اتان.
کیفیت بنزین در سالهای اخیر در حال بهتر شدن است من در جریان پروژه ای هستم که در شرکت پالایش و پخش برای بهسازی بنزین تعریف شده و تا حالا هم نتایج مشخصی داشته است در حالیکه همزمان قیمت واقعی بنزین کاهش یافته پس این دو خیلی به هم ربطی ندارند. ضمن اینکه در تفاوت قیمت این دو نوع بنزین خیلی اغراق شده به هر حال قیمت فوب همین بنزینی که در ایران استفاده می شود معلوم است و نیاز به حدس زدن ندارد. شاید اگر این حرف را در مورد گازوئیل می زدند از نظر اختلاف قیمت و کیفیت کمی به واقعیت نزدیک بود که البته آن هم پشتش همچین مسائلی نیست.
—————————–
صادق: اقا نیما بحث دقیقا همین است که قیمت فوب بنزینی که در ایران استفاده می شود معلوم نیست و سبب بوجود آمد ن این شبهات می شود. آن چه که معلوم است قیمت فوب بنزین است و نه قیمت فوب بنزینی که در ایران مصرف می شود. سال گذشته یکی از دانشجویان دکتری دانشگاه تهران برای فهمیدن قیمت خرید بنزین وارداتی در ایران به همه جا از معاون وزیر نفت تا کارشناسان و نمایندگان سر زده بود ولی اخر نفهمیده بود که قیمت بنزین وارداتی چقدر است! و همین را هم در پایان نامه دکتری اش نوشت. نمیدانم اگر شما اطلاعات بیشتری داری، خوشحای میشوم بدانم.
مرسی
more details about quality of gasoline
http://iran-daily.com/1384/2512/html/focus.htm
اینکه کیفیت بنزین در ایران پایین است کاملا آشکار است. در کشور های اروپایی و آمریکایی در پمپ بنزین ها انواع متفائت بنزین عرضه می شود معمولا هر پمپ سه تا چهار نوع بنزین متفاوت بر اساس درجه اکتان و … عرضه می کند خوب طبیعی است با سورت بندی هر نوع ان قیمت متفاوتی با بقیه دارد. گازوئیل هم تا جایی که من دیده ام در پمپ ها دو نوع متفاوت عرضه می شود. اینکه بنزین عرضه شده در ایران (تولید داخل) و بنزین وارداتی واقعا چه نوع بنزینی است و به کدام قیمت وارد می شود را نمی دانم از کی باید پرسید !!!
پ.ن. راستی ایران از چه کشور هایی بنزین می خرد کسی می داند؟
ما معمولا از هند، سنگاپور، امارات و هلند بنزین سوپر می‌خریم -بنزین با اکتان 95- و بنزین معمولی -با اکتان 90- از عربستان. بنزین سوپر وارداتی با بنزین تولید داخلی -با اکتان 83.5- ترکیب می‌شه و بنزین با اکتان 87 تولید می‌شه که در پمپ‌ها به عنوان بنزین معمولی عرضه می‌شه- بنزین سوپر -مدل ایرانی- هم با اکتان 90 عرضه می‌شه.
تحلیل خاله زنکانه ای بود! البته به دور از حقیقت نیست، ولی دلایل اصلی این ها نیست.
——————–
صادق: مرسی!! ما به این بحث های خاله زنکانه جنابعالی می گوییم؛ اقتصاد سیاسی!! اینکه عده ای رانت جو در حال بهره برداری از این اختلاف قیمت هستند (قیمت بنزین فوب که مشخص است و ایران ظاهرا به این قیمت بنزین را وارد می کند و قیمت واردات چیزی که بنام بنزین در باکها ریخته می شود)و بهمین جهت هیچ تمایلی در حکومت برای افزایش قیمت بنزین در 20 ساله اخیر مشاهده نشده است و یا اگر وجود داشته این عده رانتجو به بهانه امنیت و شورش و اینها توانسته اند، قیمت را در همین حد ثابت نگاه دارند، تا واردات بنزین کاهش نیافته و سود این گروه های فشار کاهش نیابد.
می توانیم از این به بعد اسم تحلیل های مبتنی بر رانت جویی و گروه های فشار و چانه زنی و … را بگذاریم تحلیل های خاله زنکی! اینهم یک راهش است.
از شوخی که گذشته، من هم نگفتم که این دلیل اصلی است، بلکه به عنوان یک احتمال از زبان آن بنده خدا مطرحش کردم که بنظرم خیلی جالب و قابل بحث است.
سلام آقا صادق
هر چند فقط مطلبی را از دیگران نقل کردید و تأیید کننده آن نیستید ولی نقل یک مطلب احمقانه هم ایراد دارد، بخصوص وقتی مخالفتی هم نکردید، به نظر میرسد کمی با این نظر موافقید.
در ضمن اقتصاد سیاسی با این چیزی که شما می گویید فرق دارد. اقتصاد سیاسی مبانی علمی مخصوص به خود را دارد و هر مطلب سخیفی که کلماتی مانند رانت یا گروههای فشار در آن باشد اقتصاد سیاسی نیست. یک دانشجوی اقتصاد برای هر چیز باید دنبال دلایل عقلانی بگردد ، نه اینکه همانند یک راننده تریلی یا یک پیرزن ایستاده در صف شیر صحبت کند. توقع من از شما بیشتر بود. نمی خواهم تکرار کنم بنزین با بنزن چه تفاوتهایی دارد. قیمت واقعی هر لیتر بنزین را هم می شود از میزان واردات سال گذشته و ارز صرف شده برای آن بدست آورد. دلیل اصلی این پرسش که چرا بنزین در ایران ارزان است از نظر من ساده است:
دولت نیت خیر دارد، می خواهد به مردم خدمت کند، برای این کار تصمیم گرفته است پول نفت را بین آنها تقسیم کند، یکی از راحت ترین روشها را انتخاب کرده است، توزیع پول نفت با پرداختهای انتقالی(و بدترین نوع آن یعنی یارانه های غیر مستقیم)، بنزین هم شامل این کالاها می شود. نحوه پرداخت یارانه غیر مستقیم به بنزین هم اینگونه است: 1_دادن نفت به صورت رایگان به پالایشگاههای داخلی بدون محاسبه قیمت هزینه فرصت آن. 2_ واردات بنزین با استفاده از درآمد صادرات نفت. این جواب این پرسش است.
ولی این که این روش، روش بسیار بدی است و در مکانیسم قیمت دخالت می کند و باعث تخصیص نادرست منابع می شود و هزاران ایراد دیگر دارد بحث دیگری است. و اینکه عمق فاجعه » دوستی خاله خرسۀ دولت رانتیر و دولتمردان احمق» چقدر است و راه حل این مشکل چیست خود بحث دیگری است.
———————-
صادق: دوست عزیز! این دقیقا تحلیل اقتصاد سیاسی است. چرا که عاملان را در صحنه سیاست عقلایی در نظر گرفته و با این فرض و نیز با این داده مشاهدتی که بنزین ایران بسیار بیکیفیت تر از بنزین معمولی است، این نتیجه را گرفته است که یک یا چند گروه فشار در امر واردات بنزین دخالت دارند و هکذا! {این را می توان براحتی مدل کرد و در چهارچوب مدلهای اقتصاد سیاسی جای داد ولی همین که این تحلیل از عاملان عقلایی شروع می کند و در عرصه عمل سیاسی می توان آن را در حوزه اقتصاد سیاسی دانست}
در ضمن یادتان باشد که گفتم که از ارز صرف شده برای وادات بنزین نمی توان قیمت آن را بدست آورد!! چرا که دقیقا اگر ادعای آن آقا صحیح باشد، این رقم بیش از حد گزارش شده است. شاهد هم بر این مدعا کاری بود که یکی از بچه های دکتری دانشگاه تهران در پایان نامه اش انجام داد و آخر نفهمید که قیمت وارداتی بنزین چقدر است.
هرچیزی که احمقانه به نظر بیاید، می تواند بر حماقت بنا نشده باشد و اتفاقا تحلیلی مبتنی بر عقلانیت داشته باشد. در کامنت های قبلی هم گفتم که من با حرف آن بنده خدا موافقتی ندارم، همانطور که مخالفتی هم ندارم و بنظرم یکی از امکان هایی است که تابحال ندیده گرفته شده است. شما اگر این حرف را احمقانه دریافتی می توانی استدلال قوی بیاوری تا ما هم هم رای شما شویم. به هرحال دوستان هم دلالتهایی بر بی کیفیت بودن بنزین در ایران ارایه کردند که حتی مقوم این نظر هم هست. شما اگر می خواهی کاری انجام دهی، بی کیفیتی بنزین در ایران را با یک مدل یا استدلال اقتصادی توضیح بده. همین !
در ضمن می توان تحلیل های بسیار دیگری در حوزه اقتصاد سیاسی هم برای ارزان بودن بنزین در ایران آورد که خود من چندین بار در باره آنها نوشته ام.
سلام.
پرسش متن شما این بود که چرا بنزین ارزان است و من هم جواب آن را دادم. ولی این پرسش که چرا بنزین در ایران بی کیفیت است بحث دیگری است که چند جمله ای نظراتم را می گویم.
1. بنزین هم از سایر کالاها جدا نیست. همانگونه که بسیاری از کالاهای دیگر ایرانی بی کیفیت است ، بنزین ساخت داخل هم بی کیفیت است که می تواند دلایل گوناگونی داشته باشد از جمله دولتی بودن بنگاهها، نبود رقابت در تولید، سرمایه گذاری نکردن در دانش تولید و… .
2. ایران گرفتار مجموعه ای از تحریمها است که در صنعت نفت که فن آوری بالایی دارد بیشتر خود را نشان میدهد. چون بدست آوردن تکنولوژی بالا در این شرایط سخت و گاهی غیر ممکن است ، تولیدات با تکنولوژی پایین و دستگاههای فرسوده صورت می گیرد که مسلماً کیفیت پایینی خواهد داشت.
3. ایران مجبور است از کشورهایی بنزین وارد کند که کیفیت محصولشان پایین است مانند جمهوری آذربایجان و نمی تواند و شاید هم نمی خواهد که از بعضی از کشورها که محصول بهتری دارند بنزین وارد کند.( شاید به خاطر ترس از تحریم یعنی همان چیزی که چندی قبل بوسیله یک سناتور آمریکایی مطرح شد).
4. دلیل آخر که به نظر من از همه مهمتر است عوامفریبی دولت است. دولت که بودجه محدودی برای واردات بنزین در اختیار دارد و همیشه هم دچار کسری می شود، به جای افزایش قیمت بنزین تلاش میکند با خرید بنزین بی کیفیت تر و ارزانتر با آن بودجه مشخص واردات بیشتری انجام دهد و به قیمت بنزین هم دست نزند.
به نظر من استدلال اقتصادی بی کیفیتی بنزین در ایران این است.در ضمن من مدعی انجام کاری نیستم. من فقط نظراتم را دوستانه می گویم.
——————–
صادق: آقای دادشاه؛ از توضیحاتت دوستانه ات متشکرم. من در کامنت قبلی هم عرض کردم که این امر که عده ای در این وسط چیزی گیرشان می آید برای بنده جالب بود. و همین باعث شد که پستی در مورد آن بنویسم. در مورد بی کیفیتی بنزین هم توضیحات شما درست است هرچند که لزوما به معنای نقض سخنان آن بنده خدا نیست.{مهم بازهم میگویم بی کیفیت بودن بنزین نیست، مهم اینست که بدانیم سیاستمداران عقلایی رفتار می کنند و بیش از هرچیز دیگر، سود خود را بیشینه می کنند. بنابراین براحتی نمی توان از سخنان این بنده خدا گذشت. من هم آن را نوشتم که صرفا شنیده شود.}
بازتاب: کمی شبیه به لینکدونی « خاطرات یک به فرنگ برگشته
بسيار عالي
مبارك باد خودكفايي بنزيني يا بنزني فرق چنداني نفكوله مباركباد خودكفايي ملي و دولتي و قانوني و شرعي چند تا چيز ديگه. مبارك باد انرژي صلح اميز هسته و سلاح غير هسته اي.
همه اينها مبارك باد . بخصوص مبارك باد آلودگي محيط زيست انواع سرطانهاي شناخته شده و ناشناخته عوارض انواع بنزن بنزين و راديو اكتيو و تلويزيون راكتيو . مبارك باد سوراخ شدن لايه ازن بر فراز كشورمان . مبارك باد مبارك باد مبارك باد
ما كه رفتيم از اين مملكت خودكفايي و عوارضش مبارك اونايي باشه كه هستن و قراره از اين همه خودكفايي استفاده كنن و تاوان عوارضش رو هم بدن . من كه به شخصه حاضر نيستم به خاطر ماشين سواري ديگران و قدرت طلبي ديگران يه قطره خون از نوك انگشتم بچكه چه برسه به سرطان و مخارج و مشقت هاي ناشي از سرطان تا لحظه مرگ .
اگر در توانم بود از كره زمين مهاجرت ميكردم . اما فعلا همينم غنيمته. خدا رو صد هزار مرتبه شكر كه تونستم بعد از كلي رشوه دادن از اين خراب شده مهاجرت كنم . عزت همگي زياد . خوش باشيد هموطنان سابق .